czwartek, 28 lutego 2019

Lanthimos


Jorgos Lanthimos, sławny grecki reżyser, znany m.in. z Kła, Lobstera i Zabicia świętego jelenia. Teraz można zobaczyć jego najnowszy film Faworyta, obsypany wieloma nagrodami, w tym Oscarem dla Oliwii Colman. Już Kieł był zapowiedzią niezwykłej umiejętności Lanthimosa w budowaniu grozy w oparciu o raczej banalne relacje/zdarzenia, którym potrafił nadać wymiar - noblesse oblige- współczesnej greckiej tragedii. 

W Kle (2009) to rodzina, podstawowa komórka społeczna, zamknięta/odizolowana od świata, z odwróconym pojęciem znaczeń tworzonym przez wymyślony kod językowy jest makabrycznym miejscem opresji. W Lobsterze (2015) Lanthimos przedstawia świat, w którym nie ma miejsca dla jednostek. Samotni ludzie są aresztowani i przenoszeni do dziwnego miejsca nazywanego Hotelem, gdzie mają kilkadziesiąt dni na znalezienie partnera. Jeżeli nie zdołają tego zrobić ulegają "zezwierzęceniu" - zostają przemienieni w zwierzęta,  a na dodatek czekają ich represje (polowania) stosowane przez usankcjonowane pary.



 
Zabicie świętego jelenia jest współczesną parafrazą mitu o Agamemnonie, Klitajmestrze i ich córce Ifigenii, która miała być złożona w ofierze bogini Artemidzie.  Lanthimos poddaje w wątpliwość sens odkupienia win najwyższym kosztem i uświęcenia poprzez ofiarę, będących podstawą  tragedii antycznej i chrześcijaństwa.  Faworyta, najnowszy film Lanthimosa, to jego pierwszy film kostiumowy. Ale kostium jak i cała scenografia służą w nim do podkreślenia skomplikowanych relacji między trzema kobietami: królową Anną Stewart, jej zaufaną damą dworu Sarą Marborough i jej ubogą krewną Abigail. Wielkość tego filmu polega na jego niejednoznaczności. W walce o władzę i przetrwanie nie ma reguł, wszystko zależy od inwencji, inteligencji, spostrzegawczości i sprytu. Dwór jest okrutny i bezwzględny, żeby przeżyć trzeba się schować pod dużą ilością pudru.

Warto oglądać filmy Lanthimosa, jest w nich zawarta wizja świata, kreowana na wzór antyczny a jednocześnie bardzo współczesna, groźna i pociągająca. Jest też kilku artystów kina i kilka filmów, o podobnie wyrazistym spojrzeniu na świat, których warto sobie przypomnieć w związku z Lanthimosem.  Stanley Kubrick:  Lolita (1962), Mechaniczna pomarańcza (1971), Barry Lyndon (1975). Michael Haneke: Funny Games (1997),  Biała wstążka (2009), Miłość (2012), Ukryte (2005), Pianistka (2001).  Lars von Trier: Przełamując fale (1996), Dogville (2003), Melancholia.





                                                 
                                              







Brak komentarzy:

Prześlij komentarz