Dlaczego jednym się udaje a drugim nie? Dlaczego jedne kraje są bogatsze od innych, przy podobnym potencjale, warunkach, położeniu? Dlaczego np. Albania nie jest Szwajcarią? Co jest decydujące?
Dla Fromma to zdolność do wolności, która jest gwarantem tolerancji i warunkiem do podejmowania ryzyka. Dla Ortegi y Gasseta to rozumienie zmieniających się zjawisk społecznych na tyle, aby zachować równowagę i uniknąć bezmyślnego buntu (mas). Dla Huntingtona to dbanie o przynależność do własnej kultury i obrona uniwersalnych zasad. Dla Floridy to zaistnienie klasy kreatywnej, która jest motorem cywilizacyjnego postępu. A jednak pomimo upływu tylu lat od napisania różnych mądrych książek, biedni są jeszcze biedniejsi i jest ich coraz więcej, bogaci są jeszcze bogatsi i jest ich mało. Wolność, jak przewidywał zresztą Fromm, traci na rzecz bezpieczeństwa. W świecie medialnym, klasa kreatywna traci na znaczeniu na rzecz celebrytów. "Zderzenie cywilizacji" nie jest już kojarzone z pozytywną wielokulturowością ale z terroryzmem. Wspólnota i kapitał społeczny tracą na rzecz narodowych, ekonomicznych, partykularnych egoizmów. Co zatem nam pozostaje z ponownej lektury klasyków myśli społecznej w większości jeszcze z ubiegłego wieku? Na tegorocznym Roland Garros pojawiła się Tunezyjka, która jako "lucky loser" przeszła do następnej rundy wielkoszlemowego turnieju. Może to jest wreszcie pozytywny zwiastun drugiego etapu Afrykańskiej Wiosny, która jakby nie było zaczęła się w Tunezji. A w Europie: En Marche!
Bibliografia
Erich Fromm, Ucieczka od wolności. Wydaw, Czytelnik, 2014. Wyd. 15
Ortega y Gasset, Bunt mas i inne pisma socjologiczne. Wydaw. PWN, 1982
Samuel Huntington, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego. Wydaw. Muza, 2005. Wyd. 7 Richard Florida, Narodziny klasy kreatywnej oraz jej wpływ na przeobrażenia w charakterze pracy, wypoczynku, społeczeństwa i życia codziennego. Narodowe Centrum Kultury, 2010
